G.Roorda
9 juni 2024
Mensen die een vaste huisarts hebben leven langer, toont onderzoek aan. En gezondheidszorg die zowel van hoge kwaliteit als betaalbaar is, én beschikbaar voor rijk en arm, is alleen mogelijk dankzij een sterke huisartsenzorg, zo blijkt uit vergelijking met andere landen.
Redenen hiervoor zijn dat de huisarts die zijn patiënt kent, beter kan inschatten of snel ingrijpen nodig is, en ook minder onnodige diagnostiek verricht. Diagnostiek die kan leiden tot nog duurdere, potentieel risicovolle, vervolgdiagnostiek en tot onnodige, eveneens risicovolle, behandelingen. Ook blijkt behandeling die gebaseerd is op een vertrouwensrelatie met de arts effectiever te zijn. Tenslotte kosten behandelingen uitgevoerd door de huisarts een fractie van wat dezelfde behandelingen in het ziekenhuis kosten.
Er wordt veel geschreven over de teloorgang van de Nederlandse huisartsenzorg, maar oorzaken blijven onderbelicht doordat men zich laat afleiden door bijzaken. Een populair onderwerp is de opkomst van de zogenaamde ‘commerciele ketens’. Die lenen zich uitstekend om als zondebok gebruikt te worden, en om verontwaardiging- en tranentrekkende verhalen over te schrijven. Ik heb zelf voor de ketens Arts en Zorg en Co-Med gewerkt, en daar heb ik zeker wel het een en ander verkeerd zien gaan. Maar het feit dat externe investeerders voet aan de grond krijgen in huisartsenland is een symptoom, geen oorzaak van de problemen. Investeerders waren er 50 jaar geleden ook, maar toen stond er voor elke pensionerende huisarts een opvolger klaar die de praktijk overnam. Dat is niet meer het geval. Steeds minder huisartsen willen de verantwoordelijkheid dragen voor een eigen praktijk, eigen patienten en het 24/7 leveren van huisartsgeneeskundige zorg. Oorzaken zijn onder andere de feminisering van het vak, minder (noodzaak tot) fulltime werken, groeiende zorgvraag door vergrijzing en immigratie, afgenomen status en beloning van het vak, en toegenomen niet-huisartsgeneeskundige taken die de huisarts zich op haar bordje heeft laten schuiven door specialisten en verzekeraars. Deze onderwerpen zijn niet populair om over te schrijven en ze zijn moeilijk op te lossen zonder sterke (visie van de) overheid.
Co-med springt in het ontstane gat en krijgt de schuld van het tekort aan beschikbare huisartsen(uren). De waarnemend huisartsen díe er zijn voelen zich veiliger bij een praktijkhoudend huisarts die de eindverantwoordelijkheid voor zijn patiënten draagt. Co-Med-praktijken hebben zo nog meer moeite met het vinden van huisartsen. Ook blijkt nu hoeveel extra uren de verantwoordelijkheid voor een praktijk de praktijkhouder kost. Dit laat zich niet vervangen door enkele losse dagdelen waarneming en een paar uren management op afstand.
Zoals eerder betoogd 1, 2, 3 wordt het tijd dat de overheid haar taak als budgetbewaker, die ze aan de zorgverzekeraars heeft uitbesteed, weer oppakt. De enige manier om de Nederlandse gezondheidszorg goed én betaalbaar te houden is het weer aantrekkelijk maken van het praktijkhouderschap. Plaats de regie en de beloning weer terug bij de huisarts. Laat de verzekeraars zich weer met de ziekenhuizen bemoeien. Daar hebben ze hun zaken nog lang niet op orde.