Category: Malawi
Mission

Elke dag gebeurt er wel iets waarvan ik denk: ‘Fascinerend! Hoe bizar dit is zal niemand begrijpen die niet meerdere maanden in een oord als dit heeft gewerkt..’ Maar de volgende dag ben ik het alweer vergeten. Ik moet het opschrijven denk ik dan. Maar toch: ‘je moet het meegemaakt hebben!’
Hieronder wat anekdotes en een korte update over ons wel en wee.


Eerst wat leuks: kijkend uit ons raam van achter de keukentafel zien we vanalles door de tuin vliegen. Onder andere deze vogeltjes (plaatjes van wiki). Vandaag komt er al kakelend een van onze kippen voorbij rennen. Ik kijk op en zie poes Puck voorbijkomen en even later Philip. Men vermaakt zich 🙂





Dan het werk. 0730h: De medische overdracht. De zuster van de neonatalogie afdeling beschrijft en passant een overlijden: ‘baby xx was confilmed dead, body blought to sepalate loom, vely solly, the other babies spent the night fairly sick’, en de beurt is aan de volgende afdeling om verslag te doen..
In de nacht is de stroom uitgevallen. De zuurstofconcentratoren vallen dan ook uit en niet alle patiëntjes kunnen dat aan… Het blijkt dit keer geen probleem met de Malawese elektriciteitsleverancier, zoals gebruikelijk, maar met de accountant die verzuimd had prepaid units te kopen. Ze wacht daar meestal mee tot de lampen bij haar thuis uitvallen…
Ik ga visite lopen op de kraamafdeling. De verpleegkundige opent het raam, neemt de stapel patientdossiers en begint te schreeuwen: ‘Loveness! Grace! Chisomo! Mercy!’ De vrouwen staan op en komen, al dan niet met baby en ‘guardian’, aangelopen. Eéntje geeft haar baby door het raam aan de verpleegkundige om zelf via de deur te lopen.



Dagelijks controleer ik of alle metingen (bloeddruk, pols, temperatuur, etc.) zijn gedaan. Dat is zelden het geval. Bij POLS en TEMPERATUUR lees ik: ‘O/S’. Afkorting voor ‘Out of Stock’.
Wat blijkt? De automatische bloeddrukmeter is stuk.
Hmm.. zijn het niet gewoon de batterijen?
‘Ja ik denk het wel…’
Okee, waar liggen de reservebatterijen?
‘Reserve?’
Heb je al nieuwe besteld?
‘Nee…’
Heb je een stopwatch op je telefoon?
‘Ja..?’
Wel, dan kun je pols en ademhalingsfrequentie gewoon tellen toch?
‘Oh ja..’
En de thermometer? Die is weg.
Weg? Ja, ‘misappropriated!’
Dat doet me denken aan een ander fantastisch eufemisme dat ik één van de zuiderburen eens hoorde bezigen. Ik ben vergeten of het Zimbabwe of Zuid-Afrika was. Landbouwgrond van blanke boeren werd door de overheid niet gestolen, nee, er was sprake van reappropriation without compensation! What’s in a word?

Op donderdagen geef ik de gehele staff onderwijs. In het begin was ik elke week gefrustreerd omdat het me standaard een half uur kostte om degene met de sleutel zover te krijgen dat ie de enige beamer INCLUSIEF kabel, stroomkabel en verlengsnoer regelde, en vervolgens dat de staff pas een half uur na starttijd compleet was. Nu gaat dat beter: het schiet nog steeds niet op maar ik erger me niet meer zo 🙂
Onderwerpen variëren van DIAGNOSIS AND MANAGEMENT OF SHOCK tot STOCK MANAGEMENT. Voorraadbeheer volgens deze grafiek blijft voor dit ziekenhuis hogere wiskunde.
Nog ééntje dan, ik kijk er niet eens meer van op maar ik realiseerde me vorige week dat het in Nederland binnen 5 minuten paniek zou veroorzaken en de krant zou halen: Het ziekenhuis zat zonder water. Als ik er om 0800h op de afdeling achter kom blijkt het al sinds gisteravond 1800h het geval te zijn. Bevallingen, keizersnedes, afdelingszorg, alles zonder dat er water uit de kraan komt! Als ik de verantwoordelijke bel blijk ik de eerste te zijn die het probleem aankaart!
En tot slot nog een niet geheel medisch, maar wel interessant project dat ik Mission Cleanup heb genoemd. De missie: het opruimen van Loudon Mission. Hieronder wat sattelietbeelden van de missie. Het terrein beslaat een rechthoek die net niet helemaal Oost-West georiënteerd is, waarvan vooral het Westelijke deel bebouwd is met Primary en Secondary scholen voor doven en voor horenden, een kerk, een ziekenhuis, gastenverblijven en personeelswoningen. In het Zuidelijke hoekje staat het Teachers Training College.





Net als in heel Malawi, vliegt ook hier het plastic afval overal rond. In het regenseizoen verdwijnt het tussen de vegetatie maar daarna wordt het weer zichtbaar. Met het ploegen wordt het in de akkers gewerkt. De kippen, geiten en koeien krijgen het binnen. En uiteindelijk wijzelf. Het is me altijd een door in het oog geweest. Daarom heb ik nu besloten te onderzoeken hoeveel het kost om het te verzamelen en, net als in Nederland, te verbranden. Daar plastic van aardolie gemaakt is, net als de diesel en benzine die we dagelijks verbranden, is verbranden een betere optie dan laten slingeren. Nadat ik heb gemeten hoeveel plastic een persoon per dag opraapt (bij ongeveer 6 uur werken ongeveer 40kg) heb ik er een bedrag aan gehangen (3500 MWK is een dagloon voor ongeschoolde arbeid) en e.e.a. gepresenteerd aan het hoofd van de missie. Ik verwacht niet dat er iets mee gebeurt maargoed… Intussen heb ik hier in 3 weken al zo’n 800kg plastic van de akkers laten halen.






Tot zover weer even. Binnenkort gaan we inpakken want we willen de tweede kleine Roorda in Nederland gaan leveren. (jammer dat het Engelse ‘delivery’ geen Nederlandse vertaling heeft die ook zowel leveren als bevallen betekent 🙂 )

Zelf doen!
Eerst de ‘morning devotion’. We krijgen een donderpreek van het hoofd verpleging. De rest van de dag zal hij weinig meer uitvoeren, maar dit doet hij met verve! Het gehoor, vooral jonge verpleegkundestudenten, wordt een half uur lang uitgemaakt voor ‘depraved generation!’ Als onderbouwing beschrijft hij de ook hier gedragen mode: gescheurde broeken. Vroeger waren het immers alleen de gekken die kapotte kleding droegen! Dus!
Dan de overdracht van de Female Ward. Een patiënt die gisterenavond is opgenomen met een acute asthma-aanval heeft nog altijd een zuurstofsaturatie van 88% en ze gedraagt zich vreemd. Wanneer ik opmerk dat 88% te laag is, en dat vreemd gedrag een symptoom kan zijn van zuurstofgebrek, krijg ik terug: ‘No, no, this is just hysteria! We have a lot of hysteria issues in Female Ward. Trust me! I know my gender!’
Tot zover even de gang van zaken in het ziekenhuis.




Hier thuis doen we alles zelf! Philip is twee, en als het geen ‘nee’ is dan is het wel ‘zelf doen!’ We hebben de strijd over schoeisel een beetje opgegeven; hij loopt de hele dag op z’n blote pootjes door het bos, de tuin, de moestuin, en het huis. Af en toe loopt ie wondjes op maar gedragsverandering brengt t niet. En ik moet eerlijk zeggen, ik geef niet het goede voorbeeld..
Ik regel zelf het elektriciens- en loodgieterswerk. Uren in de weer met leidingen op het plafond waar het >40 graden is. Het plaatstalen dak moet ik niet aanraken..
Een aantal weken geleden begaf de 4000L watertank het. Ik heb maar niet gewacht op de loodgieter van de missie, maar heb zelf een nieuwe gezocht in de stad 3 uur rijden verderop. De politie vond dit vervoer uiteraard een mooie reden voor een boete.





Enigszins desorienterend zo’n watertank. Daar is het zuiden!
Brood is amper te krijgen, men eet hier Nsima (maispasta). Brood bak ik dus ook zelf. Het kostte een paar weken voordat ik het zuurdesem goed had (de bacteriën werken met deze temperatuur wat sneller) maar dan heb je ook wat:

Pizza idem dito:
Afgelopen dinsdag belde de directeur me. Of ik hem overmorgen wilde vertegenwoordigen op een vergadering met eeen grote donor in Nkhoma. Zo gezegd zo gedaan. Ik vind de wegen hier doodeng dus ik sla het aangeboden vervoer beleefd af en rijd 5 uur naar het zuiden.
Uitzicht vanaf Mt Nkhoma bij zonsopgang (de meeting begon pas om 8 uur dus dat kon mooi nog even).



Wat losse flodders:
- Het winkeltje in de buurt
- De keuken voor de ‘guardians’ in het ziekenhuis: elke patiënt heeft iemand bij zich die eten, verpleging en andere ondersteuning verzorgt. Dat doet het ziekenhuis niet..
- Een andere bestemming voor muskietengaas…
- Naai-atelier Uncle Davie.




En dan als toegift: Philip aan de wandel!





Energie
Als de stroom uitvalt, wat hier regelmatig gebeurt, kom je er achter hoeveel energie alles kost. Warm maar eens afwaswater op in een pannetje, om vervolgens bij het licht van een batterijlampje de afwas te doen. Alles kost ook veel meer tijd zonder electriciteit. En als je wel eens een knijpkat hebt gebruikt, weet je dat zelfs dat lampje al vrij veel energie verbruikt.
In Malawi gaat de stroom er elk weekend een uur of 12 vanaf ‘voor onderhoud’. Daarnaast valt het bijna standaard uit als er ergens in de buurt een bui valt. Als de schade echt groot is (ergens een hoofdtransformator doorgebrand of leiding kapot bijv) dan zit je zomaar 2 dagen zonder stroom. Thuis betekent dat dat alle diepvriesproducten, waar je een dag voor hebt gereden en waar je een maand mee hoopte te doen, ontdooid zijn.
In het ziekenhuisje hier betekent dat dat de zuurstofconcentrator uitvalt en het pasgeboren babietje, dat aan de beademing lag, grijs wordt. (Hier worden ze grijs in plaats van blauw…). Daarna betekent het dat de dieselgenerator aangezet moet worden, waardoor de ambulances zonder diesel komen te zitten. En waardoor het ziekenhuis nog dieper in de schulden komt.
Zonne energie hebben we genoeg hier. De zon straalt vrijwel loodrecht in overdag en wolken zijn er weinig. Dat zou een mooie manier zijn om het ziekenhuis van energie te voorzien. Met wat lithiumbatterijen zouden urgente zaken als beademingsapparaten, lampen en laboratoriumapparaten niet meer uitvallen bij een powercut. Met nog meer batterijen zou het ziekenhuis misschien zelfs geld, dat nu aan energie wordt besteed, overhouden voor basale zaken zoals medicatie en handschoenen. Zelfs daar heeft het regelmatig tekort aan.

Vandaar dat ik me de afgelopen maanden, wanneer ik even geen patiënten had, heb beziggehouden met het berekenen van de energiebehoefte van het ziekenhuis. Het Nederlandse bedrijf Solar-Works helpt met het inschatten van wat de benodigde apparatuur en bijbehorende kosten zijn. En nu op zoek naar donateurs! Voor de installatie van zonnepanelen, en met name voor de aanschaf van batterijen, is waarschijnlijk meer dan €100.000 nodig als we het hele ziekenhuisje van energie willen voorzien.

Voor meer informatie over dit project kun je hier mijn analyse en voorstel downloaden of een mailtje sturen.
Geen bericht…
.. goed bericht.
‘Philip hebt een goed idee!’ Oh ja? Wat dan? ‘Dat Philip gaat een trapje maken!’ De jongen is net twee en babbelt de oren van ons hoofd. Klimt overal op en houdt van helpen in de schuur en in de keuken. Knuffelt de katten haast dood en rent achter onze nieuwe kip aan. Hij hield ons de afgelopen maanden meer dan bezig als we niet aan t werk waren. Geen tijd voor bloggen dus. Nu moet hij even zelf z’n trapje maken, papa schrijft.





We maken dagelijks dingen mee waarvan we denken ‘opschrijven!’ want dit is eigenlijk zo zot. Maar meestal schiet het schrijven erbij in en is het gegeven alweer naar de achtergrond verdwenen. Een aantal voorbeelden.
Zottigheid
Timing en communicatie (of gebrek daaraan) blijft verbazen. Als Bernadine om 15h voorlichting gaat geven aan de jeugd in de missiepost (onder de flitsende titel Sexual and Reproductive Health and Rights) duurt het meestal tot een uur of 16 voordat de eersten op komen dagen. Verpleegkundigen en artsen worden vanaf 0700h betaald maar komen gerust om 0800h pas opdagen en zijn de helft van de dag overal behalve op hun afdeling. Patienten liggen daar op eigen houtje beter te worden, of dood te gaan. Probeer ik de verantwoordelijke verpleegkundige te vinden blijkt het rooster op het prikbord van 2 maanden geleden te zijn, of heeft degene die dienst heeft zonder berichtgeving geruild met een collega. Telefoons staan uit of worden niet opgenomen.
Patiënten hebben een ‘guardian’, een familielid of vriend die voor ze kookt, ze wast en ze naar het toilet helpt. Als de verpleegkundige z’n enige taak, de medicatieverstrekking, ook nog uitbesteedt aan de guardian kunnen ze de hele dag slapen.. De arts wordt meestal pas gebeld om de dood te constateren. Hoe het verloop van de bloeddruk en temperatuur waren, en of medicatie wel of niet genomen is, blijft vaak onduidelijk. De batterijen in de bloeddrukmeter waren namelijk op, (en nee, er is geen voorraad, geen reserve, en er zijn geen nieuwe besteld) en handmatig meten kunnen ze niet… Een thermometer was niet aanwezig (en nee, er is geen tweede, en is geen nieuwe besteld)… Medicatie was ‘bij patiënt in beheer’, en of die het innemen of verkopen blijft een vraag…






De eerste dagen van het jaar maande de directeur het personeel via de groepsapp om te komen werken omdat de vakantie over was. Het personeel hield vol dat het niet hoefde te komen omdat de ambtenarij ook nog niet aan het werk was…
Een verpleegkundige komt al jaren dronken op zijn werk en is nog altijd niet ontslagen. De financieel directeur is veroordeeld voor corruptie en is niet ontslagen maar vervult nu twee functies (half…).
Het onderliggende probleem is, mijns inziens, het gebrek aan accountability. Het beste Nederlandse woord dat ik kan bedenken is toerekenbaarheid. Verantwoordelijkheid zit er dicht tegenaan maar dekt de lading niet. Het personeel krijgt zijn salaris namelijk rechtstreeks door de staat betaald. Naar verluid was dit een maatregel tegen corruptie bij de CCAP: toen salarissen via het management betaald werden bleef er teveel aan de strijkstok hangen. Natuurlijk was het enige dat de overheid had hoeven doen het openbaar maken van de hoogte van de salarissen. Dan kan iedereen direct zien of z’n manager wat achterhoudt. Maar wellicht was het verplaatsen van ‘de strijkstok’, van de CCAP naar de overheid, aantrekkelijker…
Verder is de werknemer wettelijk goed beschermd dus doet het ziekenhuis het in z’n broek voor dure rechtszaken die ze vrezen te verliezen.
Al met al hoeven de werknemers dus niet bang te zijn voor ontslag of salarisvermindering en zo heeft directie dus geen enkel correctief middel in handen. En dan blijkt de intrinsieke motivatie toch tekort te schieten.
Er zijn ook mooie dingen: hoe slecht de zorg vaak ook is, de moeders zijn jong en kunnen enorm veel aan. Ze overleven de grootste operaties en complicaties. Pasgeboren babietjes van 700 gram overleven het soms dankzij KMC: Kangaroo MotherCare. >23 uur per dag op de blote borst van moeder, goed ingepakt, en in een extra warme kamer. En dankzij een potje met giften uit Nederland, (Bottle of Hope), kunnen we kunstmelk kopen als er (nog) geen moedermelk beschikbaar is. Deze poedermelk, in Nederland voor veel vrouwen vreemd genoeg een keuze, is onbetaalbaar voor de meesten in Malawi. Daarbij bevat het geen antistoffen, moet het met schoon water aangelengd worden en uit een schoon flesje gegeven worden (een uitdaging hier) en heeft moeder het niet altijd bij zich.
Malawese mannen…
Deze titel doet het vast goed in het huidige West-Europese klimaat. Het postmodernisme interpreteert de wereld immers in termen van macht en onderdrukking, en dus is de man de klos. ‘Toxisch’ is het buzzword. Vrouwen zijn slachtoffer. #YouToo! Ook al hebben je lipstick, rouge, decolleté, hakschoenen, nepwimpers en rokje maar één doel, als dat doel bereikt wordt is de betreffende man een viezerik. Nederland is inmiddels het land met de meeste single huishoudens ter wereld…
Maargoed, genoeg cynisch gemekker Gerrit!
In Europa is het natuurlijk onzin maar hier in Malawi bestaat wel echt een probleempje op dit vlak. Fascinerend in dat opzicht zijn de verschillende narratieven. In vergadering met de ziekenhuisdirecteur en enkele hoofdverpleegkundigen merkt een collega op: ‘zeg, een verpleegkundige vertelde me dat 95% van de Malawese mannen vreemdgaat, wat denken jullie?’ De directeur (van Congolese afkomst) legt de bal diplomatiek bij de hoofdverpleegkundige. Die aarzelt geen moment en bevestigt deze statistiek volmondig.
Later die week had Bernadine een gesprek met onze bewaker Dickson: de vele zelfmoorden onder Malawese mannen werden besproken. Wat is toch de reden hiervan? ‘Yes, they commit suicide because their wives sleep with other men!’ Tja…
Een ander man/vrouw dingetje: In diezelfde week constateerde ik dat de autoclaaf (apparaat om instrumenten mee te steriliseren) kapot was. Het was al 4 dagen zo. Ik stel de verantwoordelijke op de hoogte. ‘Ja, dat wist ie al!‘ Ik leg contact met de directeur van een ander ziekenhuis wat een capabele electricien heeft. Hij wil hem dezelfde dag nog sturen, als wij het vervoer betalen. Maar nee: ‘stel dat ie het niet kan, dan hebben we zijn reis voor niets betaald. Wij regelen dat zelf wel!’ Ik informeer de electricien van ons ziekenhuis. Hij is aan het werk in één van de Health Centers. Een week later is het ding nog steeds kapot. Inmiddels worden vrouwen die een keizersnede nodig hebben tíjdens de bevalling met de ambulance naar een ziekenhuis 1 uur verderop vervoerd! Ik leg opnieuw contact met de verantwoordelijke en vraag of ik kan helpen. Dat was teveel voor de trots van de man. Het feit dat er ondertussen vrouwen en kinderen sterven is minder belangrijk. ‘Volgens mij heb ik je onlangs verteld dat we er aan werken en ik adviseer je vertrouwen te hebben in onze inspanningen. Onze electricien is weg dus ja, dan gebeurt er weinig! En daarbij, je bent hier pas, dus het is gepast dat je ons onze gang laat gaan. We roepen wel als we hulp nodig hebben.’
Funeste combi: domheid en eigenwijsheid.

Malawi heeft een visie voor 2063. Als ik eerlijk ben zie ik het somber in. Kijkend naar het nationaal gemiddelde IQ en de staat van het onderwijs, denk ik niet dat er veel veranderd zal zijn over 19 jaar. Helemaal gezien het feit dat onderwijs kennelijk niet bovenaan de agenda staat…
In een interessante podcast die ik onlangs toegestuurd kreeg stelt Magatte Wade, een Senegalese onderneemster, dat Afrika niet arm is door het Westers Kolonialisme, maar door het van de weeromstuit omarmde Communisme. Dat maakt ondernemen, de motor van welvaart, onmogelijk. In de VS kostte het deze businesswoman 20 minuten om een bedrijf op te richten, in Senegal 2 jaar. Bij elke stap moet een laaggeschoolde ambtenaar z’n plasje doen, en zonder smeergeld duurt dat maanden. Slechte wetten zijn volgens haar de grootste reden van het bestaan van corruptie. Recente ontwikkelingen lijken haar gelijk te geven.
Ik kan voorlopig het één en ander beamen. In juli 2023 startte ik mijn aanvraag voor registratie als arts in Malawi. In oktober 2023 kwamen we aan, inmiddels is het april 2024 en het proces loopt nog steeds (zegt men).


Wél hoopgevend is dit ^^. Deze meisjes kwam ik tegen op weg terug van het ziekenhuis. Ze zitten op één van de scholen die de missiepost rijk is. Eenzelfde bijbeltje kreeg ik als kind van mijn oma, maar dan in het Nederlands. Dit meisje bestudeert het op de klassieke manier: overschrijven. (of zijn het ietwat vreemd gekozen strafregels…?)
En meer leuks: mijn oom en tante (Philip’s peetouders) zijn langs geweest, evenals mijn ouders. Dat gaf ons ook twee keer de kans om even met z’n tweeën een weekendje er tussenuit te gaan. Philip in goede handen achterlatend. Die heeft weer een hoop nieuws geleerd. En wij even (onwennig) wat uitrusten.
Volgende keer weer meer lollligs.
En zie voor endorfines ook onze mooie plaatjes op Instagram. 🙂




Bare necessities
Momenteel vindt Philip dit liedje uit de Disneyfilm Jungle Book erg leuk. Babbelt soms wat woorden na en dan opeens hoor ik hem zeggen: ‘’Dickson, will come to you’’. Dat Dickson onze watchman er in voorkomt heeft hij zelf bedacht. Verder helpt het mij ook om dit liedje met enige regelmaat mee te luisteren. Simpele waarheden waar een zekere levensles in verscholen ligt.
Het kan verleidelijk zijn om je energie te verspillen aan zaken die niet te veranderen zijn. ”This always happens when I do not realise that it is God Who engineers my circumstances, when I ‘despise the day of small things.’” – Oswald Chambers. Dat kunnen dus grote dingen als ook futiliteiten zijn. Bijvoorbeeld wanneer je dol bent op yoghurt en het er niet is, zelfs niet in de hoofdstad vier uur verderop. Of je lievelingsshirt is opgegeten door termieten (echt heus!). Maar ook wanneer je te maken hebt met miscommunicatie wegens de taalbarrière of het simpelweg hebben van een andere mindset kan het uitdagend zijn je bloeddruk laag te houden.

Iemand zei me laatst: ”Wanneer je je aan kleine dingen gaat storen, dan weet je dat je in de cuture-shock zit.” Soms vraag ik me wel eens af of ik er op een bepaald moment níet in heb gezeten (sinds we in Malawi zijn dan). Van nature stel ik mij de dingen op voorhand al nooit zo heel erg rooskleurig voor. Of dat pessimistisch is of realistisch laat ik over aan de lezer. Maar ik ga inmiddels genoeg jaren mee om te weten dat de dingen vaak anders zijn en gaan dan hoe je ze had voorgesteld.
‘Amor fati’, omarm het lot. Nouja, dat klinkt wellicht wat té fatalistisch. De omstandigheden kun je hoogstwaarschijnlijk niet veranderen, maar hoe je er mee omgaat wél! En dus heb je een keuze en de mogelijkheid om je ‘lot’ te beïnvloeden in plaats van ‘noodgedwongen te lijden’. Of beter gezegd, je kunt ook lering trekken uit de omstandigheden die God creëert en je daarmee maakt tot gebroken brood en uitgeschonken wijn.
Een druif kan geen wijn worden zonder eerst uitgeperst, fijngeknepen te worden. In het Engels klinkt het net iets mooier vind ik; ‘crushed’. Oswald Chambers schrijft: ‘’I must never choose the scene of my own martyrdom, nor must I choose the things God will use in order to make me broken bread and poured-out wine’’. In dat opzicht is het aan God welke omstandigheden Hem goeddunken en die Hij laat meewerken ten goede. Of het nu de ogenschijnlijke kleine ‘crushers’ zijn of de mokerslagen. Het draagt alles bij aan gevormd worden. Zoals geschreven in Jeremia 1:5 ‘’Before I formed thee (…) I knew thee’’.

Voor nu kan ik er mee leven dat er om de hoek in de supermarkt geen yoghurt is, een supermarkt is überhaupt niet, er staan namelijk wél tig mangobomen om ons heen. Waar je ook gaat en kijkt, je vindt er wel een. Die zal ik te zijner tijd wel gaan missen in NL. Net als de passievruchten uit eigen tuin. Het onthaaste leven. Dickson de watchman, Annet de schoonmaakster, de zon die vaak schijnt. De vogels… Zucht. 🙂
‘’And don’t spend your time lookin’ around
For something you want that can’t be found
When you find out you can live without it
And go along not thinkin’ about it
I’ll tell you something true
The bare necessities of life will come to you’’
~The Bare Necessities – Jungle Book~
Expat Adjustment Cycle
Bewegen
Gisteren de hele dag ingeruimd voor broodnodig onderhoud aan onze huurauto. Dat betekent dat Gerrit op en neer moet naar Lilongwe en dat Bernadine de hele dag alleen met Philip is. Nachtelijk rijden is hier niet veilig dus ik heb van 06h tot 18h. De weg is tot aan Jenda vrij goed, dan wordt ‘ie tot aan Kanyundo steeds slechter. Uiteindelijk zit er om de 100 meter een diep gat in de weg en is het te smal voor twee auto’s naast elkaar. Toch rijdt men tussen 30 en 130km/h, (je komt elkaar dus soms met >200km/h tegemoet, zonder middenberm) en er lopen en fietsen mensen en dieren op de weg. In de avond denkt men energie te sparen door de autolichten uit te laten. In de nacht, die hier zo vlak bij de evenaar snel valt, voert men groot licht, of mistlicht, waardoor je geheel verblind wordt. Of geheel geen licht. Evenmin zichtbaar als de mensen die langs de weg lopen. En nog steeds worden vrachtwagens, die met 30kmh de berg op kruipen, gepasseerd. Liefst vlak voor een bocht of blind summit. Oh ja en signalen hebben in Malawi geen eenduidige betekenis: een knipperlicht kan betekenen ‘ik ga inhalen’, ‘je moet me nu niet inhalen’, je kunt me nu inhalen! snel!’, ‘ik wil afslaan’, of ‘ik sla nu af!’
Kortom, nachtelijk rijden in Malawi is suïcidaal.
Vanaf Kanyundo kun je de westelijke route nemen. Die heeft minder gaten maar er is ook haast niemand die je kan helpen als je panne krijgt. Hier kun je ook genieten van alle moois dat er te zien is omdat je niet voortdurend 100% op de weg hoeft te focussen. De hele route is prachtig.

Wachten
Met de Toyota-verhuurder Leonard heb ik afgesproken dat ik de huur kom betalen en dat hij de gordels repareert en onderhoud verricht. Hij schatte het op 3 uur werk. Als ik om 6h vertrek ben ik om 10h daar en kan ik om 13h weer terug. Voor donker thuis zijn moet lukken.
Tegen de tijd ik hem heb uitgelegd dat er 91 dagen in 13 weken gaan, en dat je weken kunt tellen door op de kalender bijvoorbeeld van vrijdag naar vrijdag te tellen zijn we een kwartier verder. Dan bespreek ik de geplande werkzaamheden met hem. Prioriteit 1 is onderhoud, 2 is gordels, airco en rest is bijzaak. Ik vraag of hij om 13h klaar kan zijn want ik moet uiterlijk om 14h gaan rijden om voor donker terug te zijn. ‘I’ll call you when it’s ready, no worries!’ (….)
Ik doe boodschappen (het blijft gek om daar een paar honderdduizend voor te betalen) en koop wat plantjes. Om 13h geen bericht. Terug bij de Toyota verhuur geen Leonard. Ik bel hem en hij zegt dat hij wel paar dingen heeft kunnen fixen maar nu de auto nog wil schoonmaken. Laat maar, ik moet nu weg! Ok ik kom er aan..

Thinking ahead?
Wat blijkt, twee uur later? Alleen de airco is bijgevuld!
‘Seatbelts, yes, yes, that is difficult. They are broken!’
Ja, dat had ik je al gemeld. Heb je ze vervangen?
‘We have got to order them! It wil take time.’
Je hebt 10 Toyota’s in de verhuur en ik heb tevoren gemeld dat de gordels vervangen moesten worden en je hebt geen (standaard) gordel beschikbaar??
Ok, mijn fout, ik had je moeten vertellen dat je ze alvast moest bestellen, inclusief bijbehorende schroefjes. Onderhoud, hoe zit het daarmee?
‘Look, it’s only due in 1000km! No need to do it already’
(….)
Dus ik heb een hele dag uitgetrokken, 4 uur gereden, moet er nog 4 terug, waarschijnlijk in het donker met gevaar voor eigen leven, alleen om de airco bijgevuld te krijgen???
Erger je niet, want ergernis is iets voor dwazen.
Prediker 7 vers 9
Hmm, zit ik nú al in fase 2?

Adieu Lune de Miel..
De weg terug
De terugweg begint goed. Ik kan lekker doorrijden, hoewel de auto er een rammel bij heeft gekregen. Nouja, de airco doet het in iedergeval weer!
IJzer in het zand kleurt een groot deel van Malawi rood. De steeds horizontaler invallende zonnestralen maken alles nog roder. Prachtig, maar ik heb steeds minder tijd om er van te genieten naarmate de weg slechter wordt. Al mijn aandacht is bij de gaten in de weg waar ik omheen kan rijden als er geen tegenliggers zijn. Rond 1730h valt de schemer snel in. Misschien nog wel gevaarlijker dan het duister. Dan is het plots donker. Eindelijk doen de auto’s en motoren die lichten hebben ze aan. De oude gekraste voorruit, in combinatie met het grootlicht van tegenliggers, reduceert het zicht tot 5 meter. Ik rem dus tot bijna stilstand bij elke tegenligger want uitwijken in de berm durf ik niet vanwege de voetgangers en fietsers daar. Als de tegenliggers voorbij zijn en ik mijn grootlicht weer ontsteek zie ik dat dat terecht was. Hele groepen volwassenen en kinderen trekken voorbij, als schimmen. Ogenschijnlijk zonder licht zijn ze op weg. Waar vandaan? Waar naartoe?

-Albert Schweitzer-
Onder het rijden luister ik naar orgelmuziek van Bach. Ik ben dan wel tropenarts, een virtuoos als Albert Schweitzer ben ik niet. Die was naast tropenarts ook theoloog en organist. Ik luister slechts naar de muziek. Op dit moment creëert het een surrealistische sfeer. De gestaag voorbijtrekkende stroom kinderen, even opgelicht door mijn koplampen, dan weer in het aardeduister. Ik moet even denken aan de vreselijke scenes in de mist, uit de film Hotel Rwanda. Gelukkig leeft Malawi in vrede. Armoedig, maar vredig.
Ora et labora
1 november 2023
‘’Madam, there is a woman who wants to speak to you’’, roept Dickson, onze watchman. Ik loop naar de grote schuifdeur die hij op een kier heeft gezet. Eenmaal buiten gekomen zie ik een vrouw op de grond zitten. Ze heeft een zak bij zich, waar nog een klein beetje meel in zit. Waarnemen en interpreteren, een nóg moeilijkere opgave hier in Malawi. We zijn hier nog maar zo kort. Een getekend gezicht, kapotte schoenen, helemaal onder het stof, ze lijkt ook een paar tanden te missen. Ze kijkt me niet aan, richt haar blik naar de grond. Dickson vertaalt. De vrouw heeft zes kinderen, in totaal acht monden te voeden inclusief zichzelf.
Gisteren werden we voor het eerst geconfronteerd met deze werkelijkheid hier achter onze eigen poort. Van anderen hebben we wel gehoord dat dit zo nu en dan voorkomt, zeker in deze komende maanden. Maar wanneer het dan je eigen erf op komt, krijgt dit een heel andere lading.

In Nederland is het vandaag Dankdag, van oorsprong om te danken voor gewas, arbeid en visserij. Vandaag de dag richt zich dat voornamelijk op onze arbeid, vaak verbonden aan allerlei maatschappelijke thema’s.
In Malawi zou je de momenten van dank- en biddag beter om kunnen draaien. Precies vandaag, 1 november, begint hier officieel het regenseizoen. Men staat aan het begin van een periode van zaaien, planten en hopen op voldoende opbrengst straks aan het einde ervan ergens eind maart/begin april. Binnenkort verandert het rode stoffige landschap in een groene oase, zou je denken.
Maar tegelijk betekent dit ook het begin van een periode van extremere armoede en honger. De mensen zijn door de voorraden heen van de opbrengst uit het voorjaar en de nieuwe oogst moet nog gezaaid worden.
Te midden van zoveel misère zou de moed je gemakkelijk in de schoenen kunnen zakken. Waar te beginnen, wat te doen?
Deze morgen vond ik bemoediging in de volgende tekst:
Kortom, geliefde broeders en zusters, wees standvastig en onwankelbaar en zet u altijd volledig in voor het werk van de Heer, in het besef dat de inspanningen die u voor de Heer verricht, nooit tevergeefs zijn. ~ 1 Kor. 15:58
Embangweni Mission Hospital
Het ziekenhuis is het enige in een gebied met zo’n 100.000 mensen. De genoemde cijfers zijn allemaal bij benadering want betrouwbare statistieken heb ik niet. In de regio zijn 4 health centers verbonden aan het ziekenhuis. Ook vanuit Zambia komen mensen hier voor zorg want richting het westen ontbreekt daar vrijwel alle infrastructuur. Fijn dat er nog stukjes aarde zijn zonder troep, maar wel lastig als je ziek bent.




Hoe dingen gaan
Zoals overal belandt ook hier het geld bij de macht, waardoor het ziekenhuis alles tekort komt. Er wordt slechts betaald voor 2 dokters waarvan één ook ziekenhuisdirecteur is. Dan zijn er een stuk of 7 Clinical Officers. Ze hebben maar 3 jaar opleiding genoten maar doen alles: van patiënten behandelen op de polikliniek (OutPatientDepartment) tot keizersnedes doen. Verpleegkundigen zijn er wel maar vaak is er niemand op de afdeling te bekennen. Behalve dan de patiënten en hun ‘guardians’. Deze laatsten, veelal familieleden van de patiënt, doen veel van het werk dat in Nederland door verpleegkundigen en verzorgenden wordt gedaan: koken, verzorgen, wassen, zelfs medicatie toedienen. Ik hoor je denken, wat doen die verpleegkundigen dan eigenlijk? Slapen? Ja, soms echt! Maar oordeel niet te hard, vaak hebben ze er al een rij diensten op zitten en hebben ze buiten dat ook nog hun land te bewerken…




Morning devotion
De dag begint in het kapelletje, met zang, bijbellezen en een preekje. Dat wordt verzorgd door wisselende leden van het personeel. Ook wisselend in Chitumbuka of Engels. Uitstekend begin van de dag! Daarna gaat de kwaliteit achteruit.

Morning Reports
Als iedereen is binnengedruppeld volgt de medische overdracht. De verpleegkundige van de nacht draagt voor uit andermans werk. Niet alleen het handschrift maar ook de Engelse woorden lijken soms moeilijk. Dit, in combinatie met een gebogen hoofd en mompelende dictie, maakt één en ander vaak erg moeilijk te volgen. Aantallen opnames, ontslagen en overledenen worden opgesomd en interessante of moeilijke casus worden besproken.
Ik zal wat voorbeelden geven. Not for the fainthearted. Voel je niet bezwaard om onderstaande even over te slaan..
De weinig ervaren verpleegkundige van de Labour* Ward (verloskunde) meldt dat ze een stuitbevalling heeft gedaan waarbij het hoofd van de baby niet wilde komen. De benen en het lijfje waren er al uit maar ademen lukte de baby nog niet omdat het hoofd nog in de moeder zat. Twintig minuten is ze er mee bezig geweest voordat het hoofd er uit was. Dat ‘t kind nog leeft is een wonder, maar hoe lang dat nog duurt met de opgelopen hersenschade…
‘En waarom heb je geen hulp ingeroepen?’ is het enige commentaar dat volgt. Het antwoord doet er eigenlijk niet toe want het heeft geen enkele consequentie… In Nederland zou de onderste steen boven moeten en zou de afdeling nog weken ontsteld zijn. Hier wordt er niet eens uitgezocht wie dienst had en waarom die niet gebeld is.
*Labour=werk=bevallen
In 1978 was Labour Pary, de centrumlinkse- ofwel arbeiderspartij van het Verenigd Koninkrijk, aan de macht. De Conservatives voerden bij de nieuwe verkiezingen campagne met de beste slogan ever: “Labour isn’t working!” Gaat overigens nog steeds op…
Dan een patiënt die een zelfmoordpoging heeft gedaan. Iedereen lacht. ‘Hij was het niet eens met z’n vrouw over de familyplanning, haha.’
De volgende dag twee mannen die in het donker, zonder licht, op de motor tegen een paal aan zijn gereden. Beiden een kapot gezicht, één bewusteloos, doorverwezen naar een groter ziekenhuis, de ander was nog wakker bij aankomst maar overleed een half uur later.
‘Ja, gevaarlijk om zonder licht te rijden in het donker!’
Dan begint de werkdag.
How Warm It Was And How Far
De titel van het boek van Robert Kan, een Joodse arts die als kind de Holocaust overleefde door bij mijn oma onder te duiken. Onvergelijkbaar natuurlijk, maar de titel kwam bij me op voor deze post. We reisden 27 uur van Rijswijk, Nederland, naar Embangweni, Malawi.
Stop 1: Nairobi, Kenya.


Stop 2: Lilongwe, Malawi.
Groene aders in een rood land. Opeens krijgen de kleuren van de Malawese vlag op de wingtips betekenis. Het is het einde van het droge seizoen in Malawi. Op de tweede foto is één van de eerste buien al zichtbaar..


In de verte rommelde het toen we onze eerste stap op het asfalt van de landingsbaan zetten. Ik voel me weer helemaal in Afrika als mijn dollarbiljet, waar ik een visum mee wil kopen, geweigerd wordt omdat er een vouw in zit.
The Warm Heart of Africa
Het is nu een week geleden dat we landden en we zijn warm ontvangen. Allereerst door Leon en Leonie die ons kwamen ophalen op de airport. Gelukkig kenden zij de (gaten in de) weg want de lucht was zwart van het onweer. Om 16h zagen we bijna geen hand meer voor ogen.

We komen terecht in een huis op het Loudon Mission Station in Embangweni: “Founded in 1902 by Rev. Donald Fraser. The station includes a church – in the original building, a hospital, 4 schools, a guesthouse, the headquarters of Loudon Presbytery (CCAP) as well as housing for many of the workers.”
In één van die huizen wonen we nu dus. Philip vindt het prachtig!


En wij ook. Ik wandel dagelijks langs dit monumentale huis dat Donald Fraser hier liet bouwen. Het is nog steeds het huis van de Reverend.









